Akran Şiddeti: Sessiz Yaralar, Derin İzler

Akran şiddeti, çoğu zaman “çocuklar arasında olur, geçer” denilerek hafife alınan; oysa bireyin ruhsal gelişiminde kalıcı izler bırakabilen ciddi bir sorundur. Özellikle okul çağındaki çocuklar için akran ilişkileri, kimlik gelişiminin temel taşlarından biridir. Bu ilişkilerde yaşanan şiddet, çocuğun dünyaya ve kendine bakışını derinden etkiler.

Akran Şiddeti Nedir?

Akran şiddeti; benzer yaş grubundaki çocukların, bir ya da birden fazla çocuğa bilinçli ve tekrar eden biçimde fiziksel, sözel, duygusal ya da dijital zarar vermesidir.

Bu şiddet her zaman bağırarak ya da vurarak olmaz. Çoğu zaman sessizdir.

Akran Şiddeti Türleri

• Fiziksel şiddet: Vurma, itme, eşyalarına zarar verme

• Sözel şiddet: Lakap takma, aşağılayıcı sözler, tehdit

• Duygusal / sosyal şiddet: Dışlama, yok sayma, gruptan uzaklaştırma

• Siber zorbalık: Sosyal medya, mesajlaşma yoluyla yapılan aşağılamalar

Özellikle duygusal ve siber şiddet, fark edilmesi en zor ama etkisi en derin olan türlerdir.

Kimler Risk Altında?

Akran şiddetine maruz kalan çocukların ortak özellikleri olmak zorunda değildir; ancak bazı çocuklar daha savunmasızdır:

• İçe dönük, sessiz çocuklar

• Fiziksel ya da gelişimsel farklılığı olanlar

• Aile içi iletişimi zayıf olanlar

• Kendini ifade etmekte zorlananlar

Ancak unutulmamalıdır: Hiçbir özellik şiddeti haklı çıkarmaz.

Akran Şiddetinin Psikolojik Etkileri

Akran şiddeti yaşayan çocuklarda sıklıkla:

• Kaygı bozuklukları

• Özgüven kaybı

• Okuldan kaçınma

• Depresif belirtiler

• İlerleyen yaşlarda ilişki kurma güçlükleri

gözlemlenir. Çocuklukta yaşanan bu deneyimler, yetişkinlikte “değersizlik” duygusuna dönüşebilir.

Şiddet Uygulayan Çocuklar

Şiddeti uygulayan çocuklar da çoğu zaman:

• Evde şiddet gören

• İhmal edilen

• Sınırları net çizilmemiş

• Duygularını sağlıklı ifade edemeyen

çocuklardır. Bu nedenle akran şiddeti, yalnızca “mağdur” üzerinden değil, bütüncül ele alınmalıdır.

Aileler ve Eğitimciler Ne Yapabilir?

• Çocuğu yargılamadan dinlemek

• “Büyütüyorsun” dememek

• Okul ile iş birliği içinde olmak

• Empatiyi öğretmek

• Gerekirse uzman desteği almak

En önemli adım: çocuğun yalnız olmadığını hissettirmek.

Toplumsal Bir Sorumluluk

Akran şiddeti bireysel değil, toplumsal bir sorundur. Görmezden gelinen her zorbalık, büyüyerek devam eder. Sessiz kalan her yetişkin, istemeden de olsa bu döngüyü besler.

Son Söz

Akran şiddeti;

• Bir “çocukluk oyunu” değildir

• Güçlü olmanın göstergesi değildir

• Görmezden gelinerek geçmez

Bir çocuğun dünyası, bir sözle yıkılabilir.Ama aynı dünya, bir yetişkinin farkındalığıyla da onarılabilir.

Not:Bu yazı farkındalık amaçlıdır; tanı veya tedavi yerine geçmez.